Sport to jedno z lekarstw na nudę, na wpadanie młodzieży w różne nałogi, ale również dbanie o sport i kulturę fizyczną to jednocześnie statutowy obowiązek samorządów.
Na ziemiach polskich, w stolicy Galicji – Lwowie powstało w 1867 roku, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Założycielami „Sokoła” byli powstańcy z powstania styczniowego z 1863 roku, i to oni szczepili w młodzieży idee narodowo-wyzwoleńcze. W Tarnowie powstał oddział
Lwowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w 1883 roku. Była to pierwsza filia Lwowskiego „Sokola”. Powstał dopiero po 16 latach po „Sokole” Lwowskim. Jak mówią różne mądre książki, uzgadnianie statutu, ubrania organizacyjne oraz rejestracje trwały prawie rok, bo od 20.11.1883 r. do 30.11.1884 r. Patrząc na dzisiejsze realia, mimo narzekania na dzisiejsze Sądy Rejestrowe, w KRS trwa to dziś wielokrotnie krócej, a w Starostwach Powiatowych jeszcze krócej, teraz klub sportowy można zarejestrować wraz z zatwierdzeniem statutu w ciągu kilku dni (oczywiście przy dobrej woli urzędników). Za czasów tzw. Austrii, biurokracja, jak się dawniej mówiło była jeszcze bardziej up…dliwa, ale też bardzo dokładna, i mimo tego, że od czasów zaborów mija już prawie sto lat, to do dzisiaj posługujemy się czasem dokumentami wytworzonymi w tamtych czasach. Założycielami Tarnowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i jego pierwszymi organizatorami byli Panowie, Wilhelm Muldner i Ignacy Przybyłkiewicz. Jeden powstaniec, drugi syn powstańca z 1863 r., poświęcili swój czas, energię i wiedzę na organizację „Sokola”. Tarnowski „Sokół” ciągle się rozrastał, przybywało różnych sekcji sportowych, tworzono oddziały i filie, budowano i pomagano budować boiska sportowe, oraz sale do ćwiczeń gimnastycznych, dopuszczane dopiero w 1918 roku. Początki sportu nie były usłane różami. Nie było tak jak dzisiaj sal gimnastycznych, boisk sportowych, stadionów lekkoatletycznych i różnego typu sprzętu i infrastruktury do jego uprawiania. W szkołach, z początku były to zajęcia nadobowiązkowe, dopiero w roku 1874 zostały wprowadzone
jako zajęcia obowiązkowe. Powstawały najczęściej sekcje czy oddziały „Sokola”, w których uprawiano najczęściej gimnastykę, szermierkę, strzelectwo, później doszły do tego takie sporty jak piłka czy kolarstwo. Kluby i sekcje powstawały szczególnie w szkołach średnich, gdzie trzon stanowili uczniowie. W tym okresie zaczęli pojawiać się pierwsi sponsorzy, (dzisiejsza nazwa). Dawniej byli to dobro-dzieje, wywodzący się z bogatych warstw społecznych, inteligencji, urzędników i rzemieślników. To oni przejmowali główny ciężar utrzymania tych drużyn i klubów sportowych. Magistrat również częściowo finansował i wspierał działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, ale to było około 20-30 proc. potrzeb, czyli nieco więcej jak dzisiaj. Trzeba powiedzieć, że najbardziej zorganizowaną młodzieżą, której najwięcej uprawiało różne sporty, była młodzież żydowska, która najwcześniej uznała potrzebę uprawiania sportu, kultury fizycznej i turystyki w rozwoju człowieka. W Tarnowie powstawały kluby sportowe, a jednym z pierwszych był klub pod nazwą „Biało-Czerwoni”, następnie powstały: „Czerwoni”, ,Pogoń”, Sokoli Klub Sportowy „Tarnovia”, WKS i6 Pułku Piechoty, a w 1912 roku powstało Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczne „Samson”. To były początki XX wieku, gdzie austriacki zaborca tolerował organizowanie klubów sportowych i innych stowarzyszeń i organizacji, co na kilka lat zostało przerwane przez wybuch I wojny światowej. Po wojnie i po powstaniu niepodległej Polski sport ze wzmożoną siłą zaczął się odradzać i organizować, a szczególną pozycję w sporcie zaczęła odgrywać piłka nożna i można by tu powiedzieć, że dominowała w sporcie. Zaczęto organizować rozgrywki, oczywiście na miarę ówczesnych możliwości, w Tarnowie było to już w pierw-szych latach po I wojnie kilkanaście drużyn piłkarskich. Tutaj trzeba dodać taką ciekawostkę, o której chyba mało kto wie.Sokoli Klub Sportowy„Tamovia” był jedyny w tym czasie nieżydowski klubem sportowym w Tarnowie, reszta to kluby żydowskie, w których mogła ćwiczyć i uprawiać sport jedynie młodzież pochodzenia żydowskiego. „Tarnovia” do 1929 r. działała jako Sokoli Klub Sportowy „Tarnovia” i dopiero w tym roku uzyskała pełną niezależność od Sokola. W drugiej wojny światowej była klubem jedno-sekcyjnym, gdzie grano tylko w piłkę nożną, gdzie byk) kilkanaście drużyn piłkarskich, gdzie uprawiało sport kilkaset młodych chłopców. Ciąg dalszy nastąpi
Józef Sztorc Senator RP V Kadencji
Poniższy artykuł można pobrać w postaci PDF kliknij tutaj „Pobierz”